Verslag eindsymposium De Zwangere Centraal

Utrecht, 27 maart 2013

Wat gaat de tijd snel! Ik weet nog dat ik in september 2011, in het kader van mijn casestudy-onderzoek, één van de vergaderingen bijwoonde van de PR commissie van het project De Zwangere Centraal. Toen al stond het eindsymposium op de vergaderagenda en ja , vandaag is het dan zover.

Nieuwsgierig stap ik het Vechthuis binnen.  Vorig jaar rondde ik in deze tijd de dataverzameling af voor de casestudy over De Zwangere Centraal en ik ben dan ook erg benieuwd waar het project nu staat.  Wat hebben de werkgroepen kunnen doen in het laatste jaar van het project? Welke geleerde  lessen worden over het project gedeeld vandaag?  Eigenlijk hoeft het dus niet meer..  maar ik betrap me erop dat ik alweer met pen en kladblok klaar zit, op naar een volgend observatieverslag over De Zwangere Centraal. Welnu hierbij een notitie over het interessante ochtendprogramma.

Cornel  Kirpestein bijt het spits af met haar presentatie over De Zwangere Centraal.  Wat opvalt in deze projectintroductie, maar ook in de andere presentaties, is dat er zoveel verschillende perspectieven betrokken zijn bij integrale geboortezorg.

Cornel verwoordt  de opdracht van het project mooi en stelt voor om op een andere manier naar de verloskunde te kijken en  een holistische bril op te zetten zodat preconceptie, zwangerschap en geboorte bewust gezien worden als  onderdelen van de levensloop van de mens  en  van een gezin. De projectaanpak richt zich op 5 multidisciplinaire en veelvoorkomende thema s. Parallel daaraan zijn een visie, literatuurstudie, zorgprogramma s en een sociale kaart uitgewerkt. Cornel vertelt dat we nog niet alles weten  over effectieve interventies in de multidisciplinaire gezinsgerichte geboortezorg. Het project heeft door middel van zorginhoudelijke interventies en casemanagement de regiefunctie, het  netwerk en aanbod van zorgverleners in de eerste- en tweedelijn geboortezorg, verder verkend.   

Socioloog Raymond de Vries geeft een genuanceerde kijk op het organiseren van geboortezorg en de rol van professies hierin. Het is helaas nog niet zo simpel om de zwangere centraal te stellen. Omdat professionals nu eenmaal ook meedoen in een sociaal leven - lees: een eigen gezin, deelname aan een professionele groep of zorgorganisatie zullen ook andere, niet-cliëntgebonden afwegingen betrokken zijn bij het organiseren van gezinsgerichte geboortezorg. De Vries geeft aan dat de keuze voor goede geboortezorg samenhangt met het kunnen relativeren van het eigen professionele kader. It s about the way you learned to see the world : multidisciplinair, interdisciplinair of zelfs transdisciplinair werken kan helpen om professionele kaders en grenzen  naast andere sociale  werelden te zetten en het belang van de zwangere niet uit het oog te verliezen.

Vervolgens verwonder ik me over de presentaties van Bea van de Bergh en Nikk Conneman.  Interessante filmpjes en termen passeren de revue .. waarin ik leer dat omgeving,  (eet)gedrag, taal, welbevinden en interactiepatronen tijdens en na de zwangerschap medebepalend zijn voor de lichamelijke en psychische ontwikkeling en kwetsbaarheid van een kind. Ook hier komt het multidisciplinaire karakter van de geboortezorg naar voren:  onderzoek laat zien dat expertise uit verschillende disciplines hard nodig is om risico s voor het ongeboren kind te voorkomen.

Tot slot nog de presentaties van Anja Ton en Henriette van der Horst. Anja Ton vertelt over de meerwaarde van de multidisciplinaire geboortezorg in de aanpak van epidemiologische problemen zoals overgewicht. Henriette van der Horst geeft informatie over de toekomstvisie van de huisartsenzorg. Uit haar verhaal komt naar voren dat Nederland ten opzichte van andere landen al veel voorzieningen heeft voor geboortezorg en psychosociale ondersteuning.  De Nederlandse geboortezorg en eerste lijn is uniek. Innovatie is volgens haar dan ook alleen nodig als er echt behoefte is aan verandering. Het gezondheidszorgsysteem is er al ingericht om stepped-care zorg aan te bieden alleen zorg wanneer het nodig is. Ook de toekomstvisie van de huisartsenzorg 2022 komt aan bod. Hierin worden de beroepswaarden van de huisartsen, opgesteld tijdens de Woudschoutenconferentie in 1959, opnieuw bevestigd: continue, integrale en persoonlijke zorg. Wijkgebonden preventie (innovatie) kan aan geboortezorg worden gekoppeld. Huisartsen formuleren een nieuwe taakopdracht in de visie die is gericht op het terugdringen van gezondheidsverschillen onder de Nederlandse bevolking.  Tot slot komt in deze laatste presentatie van de ochtend naar voren dat het ondanks deze ambities het simpelweg belangrijk is dat zorgverleners elkaar kennen en weten wat zij elkaar kunnen bieden

Kortom een goed georganiseerd en inspirerend symposium. De dag gaf een doorkijk over wat er allemaal aan kennis, expertise, organisatie en afstemming nodig is om gezinsgerichte zorg te organiseren. De zwangere en haar gezin stonden centraal: een goed startpunt om de (grote) cirkel rond te maken in de integrale geboortezorg.

Marlies Maaijen

Junior Onderzoeker iBMG, betrokken bij het Op Eén Lijn onderzoeksprogramma van ZonMw.